Op de weg naar de Europese maatschappelijke betrokkenheid in Nederland

Flag of the European Union in the European Parliament in Strasbourg
© European Union 2013 – European Parliament. (CC BY-NC-ND 2.0 license)

Maastricht, 17 februari 2021
Thilo Buchholz


In een wereld die zich steeds sneller draait en in een wereld, die voor ongekende uitdagingen staat, moeten we deze uitdagingen globaal aankunnen. Met steeds meer onzekerheden, wisselende globale partners, en een digitaal bestuurde wereld wordt het harder en harder voor een enkele burger om mee te kunnen praten en beslissen hoe onze maatschappij er zal uitzien. Kansenongelijkheid, een gebrek aan makkelijke en betrouwbare sociale zekerheid, internationale conflicten en globale problemen zoals de klimaatcrisis houden ons af van vrede en geluk, en het kijken naar het nieuws brengt ons vaker en vaker aan het twijfelen of in het 21ste eeuw de politieke autoriteiten überhaupt nog een goed leven kunnen garanderen.

De gebrekken van de hedendaagse EU

Een kans die we in Nederland hebben om invloed uit te oefenen op de ontwikkelingen in de wereld is dat we gelukkig lid zijn van een Europese Unie. Dat geeft onze regering meer invloed om te gaan handelen in een internationale context. Maar wat we eigenlijk bereiken moeten, als tussenstop op de weg naar de wereldrepubliek, is de Europese democratie. Deze is tot een beperkt niveau omgezet in de hedendaagse EU – we mogen Europese burgerinitiatieven starten en ondertekenen, hebben een heleboel rechten als EU-burgers, en het meest belangrijk mogen we alle vijf jaar een Europees Parlement kiezen. Maar toch blijft wat Rutte, Merkel, en Macron zeggen belangrijker dan de besluiten van de Europese volksvertegenwoordigers. Als belangrijke beslissingen worden genomen dan alleen als het van de premiers en kanselieren mag – en terwijl in het Europees Parlement al lang meerderheden tussen alle partijen en landen gevonden zijn voor meer sociaal rechten, een stabieler financieel systeem, of een humanitair asielbeleid, blijven de oplossingen jarenlang hangen in de gaten van een institutioneel half-democratie.

Democratie betekent meer dan naar de verkiezingen gaan

Maar wat kunnen we nu doen om de Europese democratie te gaan realiseren? Zeker gaat participatie door de bestaande democratische instituties zoals Tweede Kamerverkiezingen of Europarlementsverkiezingen behulpzaam zijn. Maar een democratie leeft van en met een actief en betrokken maatschappij. Van burgers die zich dagelijks inzetten voor de bescherming van kwetsbaren en de betrekking van iedereen om hun het best mogelijk leven te gaan garanderen. En dat is een tak, die politici niet alleen kunnen vervullen. Zij zijn afhankelijk van maatschappelijke bewegingen, die de wensen en belangen van burgers gaan integreren, afwegen, en vertegenwoordigen.

Deze maatschappelijke bewegingen moeten van beneden uitgaan. Ze moeten hun wortels hebben in mensen die bijeenkomen om zelf democratisch te beslissen wat ze gaan willen doen en hoe ze zich ervoor willen inzetten. Vandaag vind je inmiddels wel een tal van instellingen, instituties, stichtingen of gemeentes die het proces van debat over Europese integratie graag steunen en burgers erbij betrekken. Maar deze kunnen uiteindelijk burgers niet zo duurzaam betrekken als een democratisch vereniging. Want uiteindelijk gaat daar het niet een burger zelf zijn, die zijn of haar belangen aan overheid en politici gaat presenteren; het is een projectleider, een evenement organisator, een onderzoeker. Als we geloven in de kracht van democratie moeten we zij ook zelf gaan beoefenen: Wat we dus echter nodig hebben is een breed coalitie van burgers, die zich inzetten willen voor de Europese democratie – en dat doen door hun lidmaatschap in een democratisch vereniging.

En nu?

Bestaande verenigingen en stichtingen, zo ver zij nog actief zijn, doen dit onvoldoende. Wat moeten we dus gaan doen? Het is verzamelen, netwerken, en krachten bundelen. Daarbij kunnen wij de Nederlandse directheid en eerlijkheid combineren met de ervaringen in maatschappelijk betrokkenheid van burgers in ons buurlanden, die het debat over Europa al langer democratisch voeren. En dat moeten we doen binnen de netwerken die al bestaan, om het wiel niet opnieuw uit te vinden. Kunnen een grotendeels dood blijkend Europese Beweging Nederland of een ter deze tijd zwakke Jonge Europese Federalisten Nederland dat nog aan? We weten het niet.

Maar als we nooit beginnen ons samen te gaan inzetten, zal het nooit geburen. Dus als je nog wat kracht of enkele euro’s voor een lidmaatschapsbijdrage over hebt en je Europa wilt gaan verbeteren, doe mee! En als we dan verzamelen, netwerken, krachten bundelen, kunnen wij het mogelijk maken om de Europese democratie begrijpelijker en sterker te maken. Europese burgers die in Nederland wonen de gelijke rechten en de gelijke garantie op een goed leven geven als Europese burgers die in Duitsland, Spanje, of Griekenland wonen. De stem van Europeanen die in Nederland wonen over de politiek van de toekomst nog een beetje duidelijker te laten horen. En een belangrijk stapje naar voren op de weg naar de wereldvrede zetten.

Comments are closed.

    Mentions

  • 💬 Thilo op zijn 🇳🇱